Theo truyền thống phong tục Việt Nam, mỗi năm chúng ta được đón khá nhiều dịp lễ tết đặc biệt được ấn định rõ theo ngày tháng. Một trong số đó không thể bỏ qua tết thanh minh. Vậy tết thanh minh năm 2022 vào ngày nào? Và có ý nghĩa phong thủy như thế nào? Chúng ta cùng theo dõi ngay dưới đây.
Tết Thanh Minh là gì?
Tết thanh minh (tên gọi khác: Tiết thanh minh) là một dịp lễ tảo mộ từ lâu đã trở thành một trong những ngày lễ thiêng liêng trong văn hóa người Việt Nam. Với truyền thống đạo lý uống nước nhớ nguồn, nhân dân ta còn xem đây là dịp lễ để con cháu tưởng nhớ, thể hiện sự biết ơn hay lòng thành kính đến những người thân yêu đã mất. Nguồn gốc tết thanh minh còn xuất phát từ thời Trung Hoa cổ đại và được tính theo ngày Dương Lịch.
Tết Thanh Minh năm 2022 vào ngày nào?
Lấy điểm Xuân Phân làm điểm khởi đầu (kinh độ mặt trời ứng với 0 độ), thì Tiết Thanh Minh ứng với thời điểm kinh độ mặt trời ở mức 15 độ. Theo cách tính này thì Tết Thanh Minh năm 2022 tính theo dương lịch sẽ bắt đầu từ ngày 5/4 (khi kết thúc tiết Xuân Phân) đến ngày 20/4 (khi bắt đầu tiết Cốc Vũ).
Còn tính theo Âm lịch thì tiết Thanh Minh sẽ bắt đầu vào thứ 3 ngày 5/3 – tức ngày 05/04/2022 dương lịch. Vào ngày này, người Việt Nam thường tiến hành lễ tảo mộ để tỏ lòng thành kính, nghĩa hiếu đến với những người thân đã mất.
Xem thêm: Văn khấn cúng đất đai nhà cửa đúng nghi lễ chuẩn nhất
Nguồn gốc và ý nghĩa ngày tết Thanh Minh
Nguồn gốc ngày tết Thanh Minh
Tết Thanh Minh có nguồn gốc từ Trung Quốc. Vào thời Xuân Thu chiến quốc, vua Tấn Văn Cống của nước Tấn gặp loạn cần phải đi lưu vong. Lúc này, một vị hiền sĩ tên Giới Tử Thôi luôn đi theo vua hiến kế và giúp nhà vua có thể vượt qua khó khăn. Lúc hết lương thực, ông đã không mảy may suy nghĩ mà cắt ngay một miếng thịt đùi của mình để nấu dâng lên vua khiến nhà vua vô cùng cảm kích.
Giới Tử Thôi phò tá nhà vua trong 19 năm, trải qua rất nhiều khó khăn hoạn nạn. Tuy nhiên, đến khi vua giành lại ngôi báu lại phong thưởng hậu hĩnh cho những người có công lớn mà quên đi Giới Tử Thôi. Giới Tử Thôi không cảm thấy oán hận mà còn xem đó là nghĩa vụ của mình, sau đó ông đã cùng mẹ của mình lên núi Điểm Sơn để ở ẩn.
Về sau, khi vua nhớ ra bèn cho người đi tìm, có ý phong thưởng nhưng Giới Tử Thôi đã chối từ, Vua liền hạ lệnh đốt rừng ý muốn ép Giới Tử Thôi phải ra ngoài nhưng ông nhất quyết không chịu ra, cuối cùng cả hai mẹ con ông cùng chết cháy. Vua thương xót nên đã cho lập miếu thờ và kiêng đốt lửa 3 ngày, chỉ ăn đồ chay để tưởng nhớ (từ ngày 3/3 đến 5/3 âm lịch). Cũng bởi vậy mà trong dân gian còn gọi đây là Tết Hàn Thực.
Vào thời Lý, nhân dân ta có ảnh hưởng bởi những ngày này nhưng đã thay đổi ý nghĩa để phù hợp với phong tục tập quán của người Việt. Nhân dân ta xem đây là Tiết Thanh minh là dịp để tu sửa phần mộ dòng họ tổ tiên, tưởng nhớ đến người thân đã khuất. Vào những ngày này, con cháu quanh năm đi làm ăn xa cũng thường trở về để có thể làm lễ tảo mộ, sum họp gia đình, thăm viếng và dọn dẹp mộ phần ông bà tổ tiên.
Ý nghĩa ngày tết Thanh Minh
Tết Thanh Minh được xem là ngày tảo mộ. Ông bà ta xưa chọn Tết Thanh Minh là ngày để cắt cỏ trên mộ, đắp thêm đất lên mộ, vì ngày này thời tiết chuyển sang ấm dần, mưa nhiều hơn, cây cỏ tươi tốt hơn trùm lên phần mộ, có thể làm mộ sụt lở nên cần phải đắp thêm đất lên mộ và cắt cỏ đi. Nhân lúc đi Thanh Minh tảo mộ, để tưởng nhớ người đã khuất, tổ tiên, mọi người có thể dạo chơi ngắm cảnh cỏ cây tươi tốt, nên gọi đây là Đạp Thanh.
Tết Thanh Minh đến sau ngày lập xuân khoảng 45 ngày. Thường ngày này các gia đình hay làm bánh chay, bánh trôi để cúng.
Lễ tảo mộ cần được chuẩn bị bởi gì?
Trong dịp tết Thanh Minh, Tảo mộ được xem là nghi lễ quan trọng, con cháu sẽ làm lễ tạ mộ ngay tại mộ phần. Việc chuẩn bị mâm lễ tạ mộ sao cho đầy đủ được các gia đình rất xem trọng.
Lễ vật cúng Thanh Minh ngoài mộ gồm những gì?
Những lễ vật bạn cần chuẩn bị gồm có:
- Hương thơm, tiền vàng, giấy áo giấy, giấy ngũ sắc
- Hoa quả tươi, bánh kẹo
- Thuốc, trầu cau, chè
- Nước sạch để cúng, rượu trắng
- Đồ ăn mặn hoặc chay
- Một bộ tam sinh (nếu có)
Những lễ vật trên cần sử dụng đĩa để đựng, sắp xếp chu đáo và gọn gàng, khi bày biện cần để đồ lễ lên mâm hoặc trải chiếu để dọn lên làm lễ (tránh để trực tiếp lên mặt đất).
Chú ý: Trước khi cúng Thanh Minh ngoài mộ, nên thắp hương cúng Thổ Địa và Thổ Công tại nơi an táng mộ phần trước để xin phép. Các gia đình cần chuẩn bị lễ cúng dành riêng cho các ngài với lễ vật đơn giản gồm có: trầu cau, hương nhang, tiền vàng, rượu, bánh kẹo, hoa quả,….tùy theo mỗi gia đình.
Mâm cỗ cúng trong Tết Thanh Minh tại gia gồm những gì?
Bên cạnh mâm cỗ cúng ngoài trời, thì tại gia mâm cỗ cúng cũng cần được chuẩn bị đầy đủ, chu đáo.
Mâm lễ cúng Thanh Minh thì không cần quá cầu kỳ, tùy theo điều kiện gia đình và phong tục tập quán vùng miền, điều quan trọng là người làm lễ phải có tâm thành kính.
Tùy theo mỗi gia đình, có thể chuẩn bị mâm cúng mặn hoặc cúng chay với đầy đủ các món mặn như xôi, giò, nem, gà, canh miến, thêm đĩa xào,….và một số lễ vật khác gồm có như bánh kẹo, hoa quả, vàng mã, trầu cau….
Văn khấn cúng tết Thanh Minh ngoài mộ
Văn khấn lễ âm phần Long Mạch, Sơn thần thổ phủ nơi mộ
- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
- Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ, chư vị Tôn Thần
- Con kính lạy các ngài Thần linh bản xứ cai quản trong khu vực này.
Hôm nay là ngày…..
Tín chủ (chúng) con là…..
Nhân tiết Thanh minh (hoặc là tiết đông, tiết thu, hoặc nhân ngày lành tháng tốt…) tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước án, kính mời chư vị Tôn thần lai lâm chiếu giám.
Gia đình chúng con có ngôi mộ của…..
Táng tại xứ này, nay nay muốn sang sửa xây đắp (hoặc bốc mộ, tảo mộ,…) vì vậy chúng con xin kính cáo các đấng Thần Linh, Thổ công, Thổ Phủ Long Mạch, Tiền Chu Tước, Hậu Huyền Vũ, Tả Thanh Long, Hữu Bạch Hổ và Chư Vị Tôn thần cai quản trong khu vực này, chúng con kính mời các vị chư Thần về đây chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho vong linh được an nhàn yên ổn, siêu thoát. Cúi xin các vị phù hộ độ trì cho tín chủ chúng con toàn gia mạnh khỏe an bình, bốn mùa không tật ách, tám tiết hưởng thái bình.
Văn khấn lễ vong linh ngoài mộ
- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
- Con Kính lạy Hương Linh (Hiển khảo, Tổ khảo, Hiển Tỷ)
Hôm nay là ngày…
Nhân tiết….
Tín chủ (chúng) con là……
Ngụ tại……
Chúng con và toàn thể gia đình con cháu, nhờ công ơn võng cực, nền đức cao dầy, gây dựng cơ nghiệp của chạnh lòng nghĩ đến âm phần ở nơi hoang vắng, tín chủ con thành tâm sắm lễ, quả cau lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương kính dâng trước mộ, kính mời chân linh lai lâm hiến hưởng. Chúng con xin phép được sửa sang phần mộ, bồi xa, bồi thổ, cho được dầy bền, tu sửa minh đường hậu quỷ cho thêm vững chắc. Nhờ ơn Phật Thánh phù trì, đội đức trời che đất chở, tu sửa minh đường hậu quỷ cho thêm vững chắc. Nhờ ơn Phật Thánh phù trợ đội đức trời che đất chở, cảm niệm Thần linh phù hộ, khiến cho được chữ bình an, âm siêu dương thái. Con cháu chúng con xin vì chân linh.
Phát nguyện tích đức tu nhân, làm duyên, làm phúc cúng dâng Tin Bảo, giúp đỡ cô nhi quả phụ, tế bần cứu nạn, hiếu thuận tông nhân để lấy phúc này hướng về Tiên Tổ.
Cúi xin linh thiêng chứng giám, thụ hưởng lễ vật, phù hộ độ trì con cháu, qua lại soi xét cửa nhà. Che tai cứu nạn, ban tài tiếp lộc, điều lành đem đến, điều dữ xua đi. Độ cho gia đạo hưng long, quế hờ tươi tốt, cháu con vinh hưởng lộc trời, già trẻ nhuần ơn Phật Thánh.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin chứng giám.
Sau khi khấn xong, đợi hết ⅔ tuần hương thì đi lễ tạ các nơi, hóa vàng, xin lộc và mọi người trở về nhà làm lễ gia thần và gia tiên ở nhà.
Xem thêm: Văn khấn gia tiên mùng 1 và ngày rằm chuẩn xác nhất
Văn khấn cúng tết Thanh Minh tại gia
Nam mô A di Đà Phật
Nam mô A di Đà Phật
Nam mô A di Đà Phật
Con lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương
Con lạy gia tiên tiền tổ, họ hàng nội ngoại hai bên gia tộc họ…
Con lạy bà tổ cô ông mãnh, ông bà, cô bé Đỏ, cậu bé Đỏ tại gia
Hôm nay là ngày….tháng…năm….
Nay con giữ việc phụng thờ tên là….,tuổi….,sinh tại xã….,huyện….,tỉnh….cùng toàn gia, trước bàn thờ gia tiên cúi đầu bái lễ.
Kính mời thổ công Táo quân đồng lai cách cảm
Kính dâng lễ bạc: trà nước, trầu rượu, hoa quả, vàng hương cúng phẩm vật lòng thành nhân dịp tết Thanh Minh, kính mời hương hồn nội ngoại tổ tiên, kỵ, cụ, ông bà, cha mẹ, cô dì chú bác, anh chị em chứng giám và hưởng lễ.
Con thành tâm thành kính cúi xin gia tiên tiền tổ, bà tổ cô ông mãnh, ông bà…phù hộ độ trì, để tâm xếp nếp, vuốt ve che chở cho đại gia đình con được bình an, thịnh vượng, ba tháng mùa hè chín tháng mùa đông mát mẻ, tươi tốt. Điều lành mang lại, điều dữ mang đi cho công việc của gia đình con được thuận buồm xuôi gió, gặp nhiều may mắn.
Chúng con kính dâng lễ bạc tâm thành, cúi xin gia tiên chứng minh chứng giám cho lòng thành của toàn thể gia quyến.
Nam mô A di Đà Phật
Nam mô A di Đà Phật
Nam mô A di Đà Phật
Sau khi đọc xong bài văn khấn, gia chủ thực hiện vái ba vái, chờ tuần hương sau đó hóa vàng, hạ mâm lễ để thụ lộc.
Những điều cần lưu ý khi đi tạo mộ tết thanh minh năm 2022
Để lễ tảo mộ tết Thanh Minh năm 2022 được diễn ra suôn sẻ, thì cần lưu ý những điều sau đây:
- Khi đi tảo mộ, trên đường đi không được dẫm đạp lên phần mộ của người khác, cần phải lễ độ cung kính, không được phá hoại đồ thờ cúng hay tỏ thái độ bất kính để tránh gặp xui xẻo.
- Đi tảo mộ bạn nên mặc quần áo nghiêm chỉnh, không nên mặc quần đùi áo cộc hay váy ngắn. Không nên chụp ảnh hay tạo dáng ở ngoài mộ.
- Thắp hương ở nơi thờ thổ công, thổ địa trước khi thắp hương ở phần mộ phần gia tiên. Bên cạnh đó, khi thắp hương nên thắp cho cả những ngôi mộ xung quanh mộ nhà mình.
- Người thực hiện lễ nên là con trưởng, cháu đích tôn hoặc người thừa kế việc thờ cúng trong gia đình và dòng họ.
- Đối với những mộ xây, nếu cần tu sửa lăng mộ những phần bị hư hỏng thì cần thắp hương xin phép lau dọn. Đối với những ngôi mộ đất thì xin phép đắp đất mới, dọn cỏ…để phần mộ được cao ráo, sạch sẽ. Tuy nhiên cần chú ý chỉ nên nhổ cỏ ở bề mặt trên, không nên đào bới gây sự sạt lở ảnh hưởng đến mộ phần.
- Đặc biệt hơn, những ngôi mộ phát (mộ kết) chỉ sắp lễ thắp hương, tuyệt đối không nên động chạm đến mộ, không nhổ cỏ hay đào xới lên phần mộ đó, tránh ảnh hưởng đến con cháu, gia đình.
- Phụ nữ có thai hay đang trong thời kỳ kinh nguyệt cũng tránh không nên đi tảo mộ. Những người bị đau nhức xương khớp hay nhiễm phong hàn cũng không nên ra mộ, thành kính vái vọng là ổn.
- Những người có khí chất yếu, khi về nhà nên bước qua chậu lửa. Nam 7 lần và nữ 9 lần hoặc rắc nước lá bưởi để xóa bỏ năng lượng xấu, tránh bị nhiễm hàn khí.
Lời kết
Hy vọng, bài chia sẻ đã giúp bạn biết ngày tết Thanh Minh năm 2022 vào ngày nào? Và những thông tin trên đây sẽ cung cấp đến bạn những cái nhìn thật hữu ích.
